Koncepty biur otwartych reklamowane są jako przejrzyste i komunikatywne strefy robocze. Jednakże planowanie takiego rodzaju biur jest pod wieloma względami kompleksowe. Szczególnie akustyka stanowi tu ogromne wyzwanie. Na ten temat krajowe zbiory reguł i normowanie przekazują do dyspozycji metody pomiarów i oceny.
Open plan, open space, multispace, shared desk, biura wieloosobowe i wielkopowierzchniowe: koncept biura otwartego posiada liczne nazwy i w obecnym świecie pracy przyjmuje także wiele różnych form. Przy czym opracowywanie konceptów biur otwartych związane jest z dużymi wymaganiami: takie czynniki wnętrz jak klimat i oświetlenie, a także estetyka, domagają się dostosowania do tych wymogów. Jeżeli w fazie użytkowania dochodzi do skarg, to oprócz braku sfery prywatnej1 , dotyczą one również zwiększonego przeszkadzania w pracy wywołanego mówieniem2. Tak więc akustyka jest istotnym czynnikiem zapewniającym powodzenie przy kształtowaniu biura.
Konceptom biur otwartych przypisuje się wiele zalet. Jedną z nich jest intensyfikacja komunikacji. Jednakże badania3 towarzyszące dwóm przedsiębiorstwom w czasie przeprowadzania reorganizacji doprowadziły do wniosku, że w rzeczywistości bezpośrednia komunikacja słabnie i preferowana jest liczniejsza wymiana poprzez mail oraz komunikację internetową (instant messaging). Tak więc bezpośrednie komunikowanie się traci na znaczeniu.
Przy czym dalsze badania wykazały, że w open plan i shared desk offices panuje dwukrotnie wyższy poziom zachorowań niż w biurach pojedynczych4 . Pomimo czynszu przedstawianego zazwyczaj jako zaleta ze względu na oszczędności wywołane mniejszym zapotrzebowaniem miejsca, nasuwa się pytanie, czy open office faktycznie związane jest z mniejszymi kosztami aniżeli inne koncepcje biur. Należy również wziąć pod uwagę prawdopodobnie mniejszą motywację zatrudnionych oraz ich mniejszą wydajność pracy2.
Krajowe zbiory reguł i podstawy normatywne
Z wyżej podanych powodów niezwykle ważne jest, aby już w trakcie planowania uzwględniona została późniejsza akustyka pomieszczeń. Jako krajowe zbiory reguł pomocą w tym służyć mogą Zasady Techniczne dla Miejsc Pracy (ASR), które uściślają rozporządzenie o miejscach pracy. Za ważną podstawę przy planowaniu biur wielkopowierzchniowych i wieloosobowych należy przyjąć szczególnie zasady ASR A1.2 „Wymiary pomieszczeń i powierzchnie ruchu“ oraz ASR A3.7 „Hałas”.
Zasady te uzupełnione zostały normami umożliwiającymi akustyczne planowanie biura w najdrobniejszych szczegółach. Norma EN ISO 3382-35 opisuje parametry pozwalające na akustyczną parametryzację wielkiego biura, szczególnie pod względem czynnika przeszkadzającego, jakim jest „mówienie“. Na bazie tych parametrów krajowa dyrektywa VDI 25696 pozwala na dokonanie oceny i przydzielenie odpowiedniej klasy dla akustyki pomieszczenia. Prócz tego zawiera ona liczne uwagi na temat planowania przestrzennego i akustyki pomieszczeń oraz rozmieszczania biur.
Aby po przeprowadzeniu pomiarów móc obliczyć różne parametry i pomieszczeniu przydzielić odpowiednią klasę akustyki, Instytut Bezpieczeństwa i Higieny Pracy Niemieckiego Zakładu Ubezpieczenia Wypadkowego (Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung (IFA)) oferuje dwie pomoce praktyczne7 dla biur wieloosobowych.
Dobra akustyka w biurze
Przy tworzeniu dobrego otoczenia akustycznego należy uwzględnić wiele czynników:
• Zasadniczym warunkiem dalszego postępowania jest dostateczny wymiar absorpcji (do osiągnięcia przeważnie przez wyposażenie w sufit akustyczny).
• Do zmniejszenia dźwięków przeszkadzających (na przykład rozmowy prowadzone przez innych pracowników) przyczynia się strefowanie poszczególnych pomieszczeń na strefy, które zgodnie z potrzebą, są od siebie akustycznie odgradzane. Podstawę strefowania stanowi analiza prac realizowanych w biurze. Opierając się na tym, pomieszczenie może zostać podzielone na każdorazowo akustycznie dostosowane strefy. Tak więc niecelowe jest równoczesne łączenie w jednym pomieszczeniu prac opartych na komunikacji i prac intereaktywnych z pracami „cichymi“, które wymagają wysokiej koncentracji.
• Tak samo ważne, jak podział na wykonywane prace i dostateczna ilość pomieszczeń przeznaczonych na narady i na zaplecze, jest ustalenie etykiety dotyczącej komunikacji i zachowania się.
• Akceptacja biur otwartych staje się większa, gdy pracowników włączy się już w fazę planowania pomieszczenia.
Dobra akustyka wpływa pozytywnie na motywację, jest bazą do osiągania dobrych wyników w pracy i przyczynia się do umacniania zdrowia pracowników.
[Kommission Arbeitsschutz und Normung]
1. De Croon EM, Sluiter JK, Kuijer PP, Frings-Dresen MH. The effect of office concepts on worker health and performance: a systematic review of the literature. Ergonomics 48(2) 2005, pp. 119-34.
2. Schlittmeier SJ, Liebl A. The effects of intelligible irrelevant background speech in offices – cognitive disturbance, annoyance, and solutions. Facilities 33(1/2) 2015, pp. 61-75.
3. Bernstein ES, Turban S. The impact of the ‘open’ workspace on human collaboration. Phil. Trans. R. Soc. B 373(1753) 2018.
4. Bodin Danielsson C, Chungkham HS, Wulff C, Westerlund H. Office design’s impact on sick leave rates. Ergonomics 57(2) 2014, pp. 139-147.
5. EN ISO 3382-3:2012 Akustyka - Pomiar parametrów akustycznych pomieszczeń - Część 3: Pomieszczenia biurowe typu “open space
6. VDI 2569:2019-10, Sound protection and acoustical design in offices, Verein Deutscher Ingenieure e.V., national guideline, no. 2569, 2019-10.
7. www.dguv.de
DZIĘKUJEMY ŻE JESTEŚ Z NAMI!
Zainteresował Cię ten artykuł?
Podziel się nim ze znajomymi !
