Identyfikacja zagrożeń i ocena ryzyka w przemyśle chemicznym
Przy omawianiu problemów bezpieczeństwa chemicznego warto przypomnieć słowa Emila Mraka, który powiedział: „Nie ma bezpiecznych substancji, istnieją tylko bezpieczne sposoby ich używania”. Trudno się z tym stwierdzeniem nie zgodzić. To właśnie najczęściej nieznajomość właściwości substancji chemicznych oraz wzajemnego ich oddziaływania jest przyczyną wielu tragedii.
Paweł Szczepański
Również w Polsce mamy do czynienia z częstymi przypadkami powstania zagrożeń chemicznych – wypadki z udziałem paliw, wycieki z cystern do gruntu, do rzek, zapalenia się wycieków. Rocznie mamy około 200 takich zdarzeń (np. w 2000 r. było ich 186, w 2001 r. – 154).
Skutki materialne oraz ludzkie wielkich awarii i katastrof są ogromne. Dlatego też, przez lata funkcjonowania dyrektywy Seveso, udało się opracować szereg metod służących do identyfikacji i oceny zagrożeń chemicznych, których źródłem są procesy chemiczne.
Obecnie w zakresie zapobiegania wielkim awariom przemysłowym funkcjonuje już trzecia z dyrektyw Seveso. Ostatnia zmiana tej dyrektywy została podyktowana wejściem w życie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008, tzw. rozporządzenia CLP, które wprowadziło na terenie Unii Europejskiej jednolity, zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów – GHS.
W opublikowanej 24 lipca 2012 r. dyrektywie Seveso III, czyli dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/18/UE z 4 lipca 2012 r. w sprawie kontroli zagrożeń poważnymi awariami związanymi z substancjami niebezpiecznymi, zmieniającej, a następnie uchylającej dyrektywę Rady 96/82/WE, oprócz zmian związanych z dostosowaniem zamieszczonych w załączniku I kryteriów kwalifikacyjnych do rozporządzenia CLP, konieczne było uwzględnienie wielu aspektów określonych w konwencji z Aarhus1, dotyczącej dostępu do informacji, udziału społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępu do wymiaru sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska. Duży nacisk został położony na zagadnienia związane z zagospodarowaniem przestrzennym, m.in. z kontrolowaniem lokalizacji nowych zakładów, ze zmianami, które powinny zostać wprowadzone w istniejących zakładach oraz ich otoczeniu, z uwzględnieniem tzw. bezpiecznych odległości lub wprowadzenia dodatkowych środków technicznych.
Jednakże pamiętać należy, że zapobieganie awariom przemysłowym i sama dyrektywa Seveso to zasady dotyczące skutków w skali makro. Skala mikro to ocena zagrożenia substancjami chemicznymi i mieszaninami dla każdego człowieka indywidualnie. I tej oceny dotyczy artykuł.
Substancje chemiczne i mieszaniny jako źródła zagrożeń dla zdrowia człowieka – identyfikacja zagrożeń na etapie wprowadzania do obrotu
W tym zakresie znajdują się zasady postępowania, zdefiniowane również jako wymagania prawne dla:
- producentów, dystrybutorów, importerów substancji chemicznych i mieszanin wprowadzanych na teren UE,
- pracodawców, którzy w prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej w jakikolwiek sposób używają, przechowują, transportują lub w inny sposób stwarzający zagrożenie dla człowieka używają substancji chemicznych.
W odniesieniu do pierwszej wymienionej grupy wymagania dotyczą przede wszystkim zakresu informacji, jakie powinny być zebrane w celu stworzenia raportu bezpieczeństwa chemicznego, wymaganego przez rozporządzenie REACH2. Rozporządzenie to jest oparte na zasadzie, zgodnie z którą do podmiotów branżowych należy zagwarantowanie, że substancje, które produkują, importują, stosują lub wprowadzają do obrotu nie wpływają w sposób szkodliwy na ludzkie zdrowie ani na środowisko. Dlatego producenci i importerzy muszą zbierać lub generować dane dotyczące substancji i określić sposób, w jaki ryzyko, które te substancje stwarzają dla zdrowia ludzkiego i środowiska, można kontrolować poprzez zastosowanie odpowiednich środków zarządzania ryzykiem. Dla wszystkich substancji produkowanych lub importowanych w ilościach przekraczających 10 ton rocznie należy wykonać ocenę bezpieczeństwa chemicznego (CSA), a jej wyniki udokumentować w raporcie bezpieczeństwa chemicznego (CSR). Ocena bezpieczeństwa powinna uwzględniać produkcję substancji oraz wszystkie znane zastosowania.
Na ocenę bezpieczeństwa chemicznego składają się:
DZIĘKUJEMY ŻE JESTEŚ Z NAMI!
Zainteresował Cię ten artykuł?
Podziel się nim ze znajomymi !
