Obuwie o cechach ochronnych, w odróżnieniu od obuwia roboczego, jest przeznaczone do ochrony użytkowników przed urazami, które mogą mieć miejsce podczas wypadków. Podczas gdy obuwie robocze zapewnia przede wszystkim wygodę użytkowania i walory higieniczne, obuwie o cechach ochronnych zabezpiecza użytkownika przed licznymi urazami występującymi m.in. na stanowiskach pracy.
Rafał Hrynyk
N ależy do szerokiej grupy środków ochrony indywidualnej i zgodnie z ustaleniami powinno spełniać zasadnicze wymagania zawarte w rozporządzeniu ministra gospodarki z 21 grudnia 2005 r., Dz.U. nr 259 poz. 2173 [1].
Występuje ono w trzech podstawowych rodzajach:
- obuwie bezpieczne - spełniające wymagania normy PN-EN ISO 20345:2007 oraz PN-EN ISO 20345:2007/AC:2007 i PN-EN ISO 20345:2007/A1:2008 [2],
- obuwie ochronne - spełniające wymagania normy PN-EN ISO 20346:2007 oraz PN-EN ISO 20346:2007/AC:2007 i PN-EN ISO 20346:2007/A1:2008 [3],
- obuwie zawodowe - spełniające wymagania normy PN-EN ISO 20347:2007 oraz PN-EN ISO 20347:2007/AC:2007 i PN-EN ISO 20347:2007/A1:2008 [4].
Zgodnie z definicją podaną w powyższych normach:
Obuwie bezpieczne jest to obuwie mające cechy ochronne, przeznaczone do ochrony użytkownika przed urazami, które mogłyby powstać podczas wypadków, wyposażone w podnoski zaprojektowane tak, aby zapewniały ochronę przed uderzeniem podczas badania z energią równą co najmniej 200 J i przed ściskaniem podczaas badania pod obciążeniem ściskającym równym co najmniej 15 kN [2].
Obuwie ochronne jest to obuwie mające cechy ochronne, przeznaczone do ochrony użytkownika przed urazami, które mogłyby powstać podczas wypadków, wyposażone w podnoski zaprojektowane tak, aby zapewniały ochronę przed uderzeniem podczas badania z energią równą co najmniej 100 J i przed ściskaniem podczas badania pod obciążeniem ściskającym równym co najmniej 10 kN [3].
Obuwie zawodowe jest to obuwie mające cechy ochronne, przeznaczone do ochrony użytkownika przed urazami, które mogłyby powstać podczas wypadków [4].
Wszystkie rodzaje obuwia o cechach ochronnych ze względu na rodzaj zastosowanego materiału i technologie wytwarzania można podzielić na obuwie klasyfikacji I (wykonane ze skóry i innych materiałów, z wyłączeniem obuwia całogumowego lub całotworzywowego) oraz obuwie klasyfikacji II (całogumowe - całkowicie wulkanizowane lub całotworzywowe - całkowicie formowane). Dostępne konstrukcje obuwia klasyfikacji I oraz II to: typ A - obuwie z niską cholewą, typ B - trzewik, typ C - obuwie do połowy łydki, typ D - obuwie do kolana oraz typ E - obuwie z cholewką powyżej kolana (rys. 1).
Rys. 1. Podstawowe modele konstrukcyjne obuwia
Niezależnie od klasyfikacji wymagania dla obuwia o cechach ochronnych określone w powyższych normach odnoszą się zarówno do całej konstrukcji obuwia, jak również do poszczególnych elementów konstrukcyjnych, takich jak: wierzch, podszewka przyszwy, podszewka obłożyny, podpodeszwa, język i podeszwa. Należy zwrócić uwagę, że badania potwierdzające poszczególne wymagania zależą od rodzaju zastosowanych materiałów i konstrukcji obuwia, np. sprawdzenie zawartości chromu VI dotyczy elementów wykonanych ze skóry. Komplet wymagań dla elementów konstrukcyjnych obuwia o cechach ochronnych zebrano w tablicy nr 1.
Element konstrukcyjny obuwia |
Wymagania |
| Gotowe obuwie/model | - Wysokość wierzchu - Obszar pięty dla modelu A oraz B, C, D i E - Właściwości podeszew i ich konstrukcja - Wytrzymałość połączenia wierzchu z podeszwą - Szczelność obuwia - Cechy ergonomiczne (ocena wewnętrznej części obuwia, ocena uwierania przez podnoski, regulacja zapięć, możliwość swobodnego chodzenia, klękania i kucania oraz wchodzenia po schodach) - Ochrona przed poślizgiem |
| Wierzch | - Grubość - Wytrzymałość na rozdzieranie - Właściwości mechaniczne przy rozciąganiu - Odporność na zginanie - Przepuszczalność i współczynnik pary wodnej - Wartość pH - Hydroliza - Zawartość chromu VI |
| Podszewka przyszwy i obłożyny | - Wytrzymałość na rozdzieranie - Odporność na ścieranie - Przepuszczalność i współczynnik pary wodnej - Wartość pH - Zawartość chromu VI |
| Podpodeszwa/wyściółka | - Grubość - Wartość pH - Absorpcja i desorpcja wody - Odporność na ścieranie - Zawartość chromu VI - Odporność na ścieranie |
| Język | - Wytrzymałość na rozdzieranie - Wartość pH - Zawartość chromu VI |
| Podeszwa | - Grubość podeszew nieurzeźbionych - Wytrzymałość na rozdzieranie - Odporność na ścieranie - Odporność na zginanie - Hydroliza - Wytrzymałość połączenia między warstwami |
Tab. 1 Wymagania dla obuwia o cechach ochronnych
W przypadku obuwia bezpiecznego i ochronnego podstawowe wymagania odnoszą się również do odporności podeszew na działanie oleju napędowego oraz ochrony palców wynikającej ze stosowania w konstrukcji obuwia podnosków. W przypadku podnosków wymagania dotyczą kształtu i mocowania, wewnętrznej długości, odporności na uderzenie i ściskanie oraz zachowania się podnosków (m.in. odporność na korozję).
Obuwie o cechach ochronnych, tj. obuwie bezpieczne, ochronne i zawodowe, może występować w sześciu kategoriach, w zależności od spełnienia podstawowych oraz dodatkowych wymagań określonych w normach PN-EN ISO 20345, PN-EN ISO 20346 i PN-EN ISO 20347. Wykaz symboli stosowanych do znakowania obuwia o cechach ochronnych zebrano w tablicy nr 2.
Kategoria |
Wymagania dla obuwia |
Klasyfikacja |
||
| Bezpieczne EN ISO 20345 |
Ochronne EN ISO 20346 |
Zawodowe EN ISO 20347 |
||
|
|
||||
| SB | PB | OB | Obuwie spełnia podstawowe wymagania normy | I lub II |
| S1 | P1 | O1 | - Obuwie spełnia podstawowe wymagania normy - Zamknięty obszar pięty - Właściwości antyelektrostatyczne - Absorpcja energii w obszarze pięty |
I |
| S2 | P2 | O2 | - Obuwie spełnia podstawowe wymagania normy - Zamknięty obszar pięty - Właściwości antyelektrostatyczne - Absorpcja energii w obszarze pięty - Przepuszczalność wody i absorpcja wody |
I |
| S3 | P3 | O3 | - Obuwie spełnia podstawowe wymagania normy - Zamknięty obszar pięty - Właściwości antyelektrostatyczne - Absorpcja energii w obszarze pięty - Przepuszczalność wody i absorpcja wody - Odporność na przebicie - Urzeźbiona podeszwa |
I |
| S4 | P4 | O4 | - Obuwie spełnia podstawowe wymagania normy - Właściwości antyelektrostatyczne - Absorpcja energii w obszarze pięty |
II |
| S5 | P5 | O5 | - Obuwie spełnia podstawowe wymagania normy - Właściwości antyelektrostatyczne - Absorpcja energii w obszarze pięty - Odporność na przebicie - Urzeźbiona podeszwa |
I |
Tab. 2 Kategorie i symbole obuwia o cechach ochronnych
Bibliografia
1. Rozporządzenie ministra gospodarki z 21 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej (Dz.U. Nr 259 poz. 2173)
2. PN-EN ISO 20345:2007, PN-EN ISO 20345:2007/AC:2007, PN-EN ISO 20345:2007/A1:2008 "Środki ochrony indywidualnej. Obuwie bezpieczne"
3. PN-EN ISO 20346:2007, PN-EN ISO 20346:2007/AC:2007, PN-EN ISO 20346:2007/A1:2008 "Środki ochrony indywidualnej. Obuwie ochronne"
4. PN-EN ISO 20347:2007, PN-EN ISO 20347:2007/AC:2007, PN-EN ISO 20347:2007/A1:2008 "Środki ochrony indywidualnej. Obuwie zawodowe"
Rafał Hrynyk
Pracowania Ochron Rąk i Nóg, Zakład Ochron Osobistych; Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
DZIĘKUJEMY ŻE JESTEŚ Z NAMI!
Zainteresował Cię ten artykuł?
Podziel się nim ze znajomymi !
