Blog

Jednym z obszarów w ochronie zdrowia pracujących, obok oceny środowiska pracy i profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami, jest promocja zdrowia w miejscu pracy. Jest to bardzo istotne, a wciąż niedocenione ogniwo w prawidłowo działającym, kompleksowym systemie ochrony zdrowia pracujących.

dr Teresa Łączkowska

Promocja zdrowia uznawana jest obecnie za jeden z priorytetów zdrowia publicznego i społecznej polityki zdrowotnej. W klasycznym ujęciu WHO zdefiniowana została pierwotnie jako „proces umożliwiający ludziom zwiększanie kontroli nad własnym zdrowiem oraz jego umacnianie” (1986 r.).
Zmiana narażeń w miejscu pracy, problem starzenia się populacji pracujących, problemy zdrowotne, wynikające z zagrożenia bezrobociem, spowodowały, że opieka profilaktyczna, ukierunkowana na przeciwdziałanie wyłącznie klasycznym zagrożeniom zawodowym, stała się niewystarczająca. Dlatego już w 1992 r. europejskie wytyczne dla krajów członkowskich, zawierały zapisy, podkreślające rolę promocji zdrowia w sferze ochrony zdrowia pracujących.

Często promocja zdrowia jest utożsamiana z edukacją zdrowotną i programami profilaktycznymi.

Punktem wyjścia dla profilaktyki zdrowotnej jest choroba i wszelkie działania zapobiegające jej powstaniu. Skierowane są do osób z grup podwyższonego ryzyka, np. zagrożonych chorobą wieńcową, otyłością, cukrzycą czy chorobą nowotworową. Celem jest zmniejszenie ryzyka wystąpienia choroby.

Działania z zakresu promocji zdrowia skierowane są do populacji ludzi zdrowych, w tym populacji pracujących, a ich celem jest pomnażanie rezerw i podnoszenie potencjału zdrowia na wyższy poziom. Programy promocji zdrowia mają pomóc przełożyć posiadaną wiedzę na konkretne zachowania zdrowotne, pomóc w ich realizacji i utrwalić osiągnięte efekty.
Często programy promocji zdrowia zawierają elementy profilaktyki zdrowotnej oraz działania edukacyjne, ale niedobrze jest, gdy program promocji zdrowia ogranicza się wyłącznie do edukacji zdrowotnej. Podstawą działań w zakresie promocji zdrowia są zachowania prozdrowotne. Badania naukowe dowodzą, że zdrowie człowieka aż w 50% zależy od jego własnych zachowań. Prozdrowotne style życia obejmują m.in.:
- prawidłowe odżywianie się,
- aktywność fizyczną,
- unikanie palenia tytoniu i nadmiernej konsumpcji alkoholu,
- umiejętność radzenia sobie ze stresem,
- problemy ergonomiczne i związane z nimi zaburzenia zdrowia (szczególnie bóle krzyża).

Promocja zdrowia w miejscu pracy to szereg zorganizowanych, ponadobligatoryjnych i dobrowolnych działań, wykraczających poza tradycyjne zadania profilaktyki medycznej, nakierowanych na wprowadzanie zmian w środowisku społeczno organizacyjnym zakładu pracy. Są to działania wykraczające poza obowiązki pracodawcy w zakresie ochrony zdrowia pracowników oraz bezpieczeństwa i higieny pracy.

Strategia promocji zdrowia w miejscu pracy skupia się na tzw. pozytywnych aspektach zdrowia, takich jak dobre samopoczucie, sprawność, odporność na stres i włącza je w politykę zdrowotną firmy. Promocja zdrowia podejmowana jest po to, by pracownicy dobrze czuli się w swoim miejscu pracy, mniej chorowali, bardziej angażowali się w rozwój firmy, lepiej funkcjonowali w życiu zawodowym i codziennym, a w efekcie, by przedsiębiorstwo lepiej realizowało swoje zadania ekonomiczne.