Blog

Podstawowym aktem prawnym regulującym problem narażenia na czynniki biologiczne szkodliwe dla zdrowia pracowników w laboratoriach i pomieszczeniach dla zwierząt laboratoryjnych jest rozporządzenie wydane do art. 222¹ kodeksu pracy. Wokół praktyki stosowania zapisów rozporządzenia w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy¹⁾ narosło wiele mitów i nieporozumień, głównie z powodu bardzo zawiłej treści rozporządzenia,niewłaściwego doboru słów przy tłumaczeniu dyrektywy, a także używania różnych terminów do opisu tego samego zjawiska.

Małgorzata Majka

Oto przykłady terminów stosowanych w rozporządzeniu niemal wymiennie:

– środki niezbędne do zapewnienia ochrony zdrowia i życia pracowników = środki zapobiegawcze,
– czynniki biologiczne szkodliwe dla zdrowia = czynniki biologiczne mogące być przyczyną zakażenia, alergii lub zatrucia,
– ocena ryzyka = ocena stopnia zagrożenia,
– bakterie, wirusy, grzyby = drobnoustroje komórkowe.
Inną przyczyną problemów pracodawcy są wymogi stawiane przez organy nadzoru wyższe niż wymogi rozporządzenia. Podstawą takiego postępowania bywa § 5.1: Przed wyborem środka zapobiegawczego pracodawca dokonuje oceny ryzyka zawodowego, na jakie jest lub może być narażony pracownik, uwzględniając w szczególności: (…) 4) wskazówki organów właściwej inspekcji sanitarnej, Państwowej Inspekcji Pracy oraz jednostek służby medycyny pracy.

Poniżej próba odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące rozporządzenia.

Które czynniki biologiczne należy uznać za szkodliwe dla zdrowia w środowisku pracy?
Należy zwrócić uwagę na brzmienie § 1: Rozporządzenie określa: 1) klasyfikację i wykaz szkodliwych czynników biologicznych (…). Załącznik nr 1 zawiera wykaz bakterii i organizmów podobnych, wirusów, grzybów i pasożytów zaklasyfikowanych do grup zagrożenia 2., 3. i 4. Jeżeli więc występujące w środowisku pracy bakterie, wirusy, grzyby i pasożyty nie zostały wymienione w wykazie, o którym mowa, to można je uznać za nieszkodliwe dla zdrowia, zaklasyfikowane do grupy 1. zagrożenia (chyba że poważne przesłanki wskazują na to, że jest inaczej). W konsekwencji wymogi wymienione w rozporządzeniu nie dotyczą tych bakterii, wirusów, grzybów i pasożytów, które nie zostały wymienione w wykazie. Wskazuje na to także § 4.2: Jeżeli pracownik jest zatrudniony w warunkach narażenia na działanie szkodliwego czynnika biologicznego zakwalifikowanego do grupy 1. zagrożenia, pracodawca stosuje środki zapobiegawcze określone w przepisach z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy.