Blog

Trema to uczucie bardzo dobrze znane większości ludzi. Według słownikowej definicji, to podniecenie połączone z lękiem, obawą i zdenerwowaniem, utrudniające koncentrację i możliwość działania. Stres związany z wystąpieniem pojawia się przed lub w trakcie wystąpienia publicznego, rozumianego jako prezentowanie treści przez mówcę przed audytorium.

Edyta Janus

Wystąpienie publiczne to na przykład prowadzenie prezentacji, wykładu, szkolenia, ale także zabieranie głosu w dyskusji czy udział w rozmowie rekrutacyjnej. Trema objawia się najczęściej drżeniem rąk i nóg, zawrotami głowy, drżeniem głosu, uczuciem słabości lub oszołomienia. Czasami stremowany człowiek może mieć uczucie zaciśnięcia gardła utrudniające mówienie i oddychanie. U niektórych osób stres związany z wystąpieniem powoduje zaczerwienienie twarzy. Nasilenie i występowanie objawów tremy jest zindywidualizowane, co oznacza, że u jednych będą one silniejsze, u innych słabe, a u niektórych trema w ogóle się nie pojawi.

Stres związany z wystąpieniem publicznym wiąże się zwykle z obawą przed oceną, lękiem przed pytaniami, na które trudno będzie udzielić odpowiedzi, koniecznością korzystania z urządzeń, np. mikrofonu. Bez wątpienia trema pojawia się także w sytuacji, kiedy nie jesteśmy dostatecznie dobrze przygotowani do wystąpienia publicznego. Występowanie niepożądanych objawów utrudniających koncentrację i możliwość działania może wiązać się także z audytorium – niektórzy obawiają się występowania przed osobami obcymi, innych zaś blokują znajomi, przyjaciele czy rodzina.

Nie ulega wątpliwości, że trema wymaga opanowania, ponieważ może znacząco utrudnić prowadzenie prezentacji czy szkolenia. Warto także zauważyć, że to pozornie niepożądane zjawisko może stanowić także pozytywny bodziec motywujący i mobilizujący do działania. Rozpoznanie objawów tremy oraz zidentyfikowanie jej źródeł może być pierwszym krokiem na drodze do jej oswojenia.

Trema, komunikacja niewerbalna a budowanie pewności siebie

Odczuwanie tremy przez mówcę oraz to, w jaki sposób sobie z nią radzi, ma ogromny wpływ na słuchaczy. Drżenie rąk, głosu, czerwienienie się czy nerwowe przestępowanie z nogi na nogę to elementy widoczne dla audytorium. Prezenter, świadomy wysyłanych sygnałów niewerbalnych, zamiast skupić się na wystąpieniu, zaczyna się jeszcze bardziej tremować, co przekłada się na jakość prezentacji. Warto zauważyć, że przy rozpoczynaniu wystąpienia mamy do czynienia ze zjawiskiem pierwszego wrażenia, które ma miejsce w ciągu 15 pierwszych sekund i rzutuje na dalszy odbiór prezentującego. Zgodnie z modelem Mehrabiana – 55 proc. przekazu stanowią elementy niewerbalne, 38 proc. to barwa i ton głosu, słowa stanowią tylko 7 proc. Rozpoczynając wystąpienie, warto zatem skupić się na tym, co w danym momencie najistotniejsze, czyli elementach niewerbalnych i głosie, po to, aby w kolejnej części z powodzeniem prezentować treści merytoryczne.